Rug pull to termin używany w świecie kryptowalut i zdecentralizowanych finansów (DeFi), który odnosi się do oszustwa polegającego na nagłym wycofaniu środków przez twórców projektu kryptowalutowego, pozostawiając inwestorów bez zainwestowanych funduszy. Dosłownie oznacza to „wyciągnięcie dywanu spod nóg” inwestorów, co świetnie oddaje nagłość i drastyczność tego rodzaju oszustwa. Rug pull to jeden z najczęstszych sposobów na wyłudzenie środków od społeczności kryptowalutowej, który zyskał popularność zwłaszcza w czasie rozwoju projektów DeFi i NFT.
Jak działa rug pull?
Rug pull zazwyczaj odbywa się na zdecentralizowanych platformach wymiany, gdzie projekty DeFi tworzą tokeny, które można handlować na takich giełdach jak Uniswap czy PancakeSwap. W pierwszej fazie twórcy projektu starają się przyciągnąć inwestorów, często obiecując wysokie zyski, innowacyjne technologie, a także organizując marketing i budując aktywną społeczność. Token projektu jest udostępniany w parze z inną kryptowalutą (np. ETH lub BNB) na zdecentralizowanej giełdzie, a inwestorzy zaczynają kupować te tokeny, podnosząc ich wartość i dostarczając płynność.
Gdy projekt osiąga odpowiednią wartość, twórcy nagle wycofują całą płynność z puli, co prowadzi do drastycznego spadku wartości tokena do zera. Inwestorzy zostają z tokenami, które są bezwartościowe, a oszuści znikają z kapitałem, który zainwestowali użytkownicy.
Rodzaje rug pull
- Hard rug pull – to najbardziej jawne oszustwo, w którym twórcy projektu celowo tworzą token z zamiarem późniejszego wycofania środków i zniknięcia z rynku. W przypadku hard rug pull oszuści od początku planują wyłudzenie środków.
- Soft rug pull – w tym przypadku nie zawsze mamy do czynienia z zamiarem oszustwa od samego początku. Twórcy mogą wycofać się z projektu, gdy uznają, że nie przynosi on spodziewanych efektów lub zysków. Mimo że nie zawsze ma charakter celowego oszustwa, konsekwencje dla inwestorów są równie negatywne.
Jak rozpoznać ryzyko rug pull?
Rug pull jest trudny do przewidzenia, jednak istnieje kilka czerwonych flag, które mogą wskazywać na ryzyko oszustwa:
- Anonimowość twórców: Jeśli zespół stojący za projektem jest anonimowy, istnieje większe ryzyko rug pull. Brak wiarygodności twórców często oznacza brak odpowiedzialności za przyszłość projektu.
- Brak audytu kodu: Jeśli kontrakt smart nie jest audytowany przez zewnętrzną, renomowaną firmę, może zawierać złośliwe funkcje, które pozwalają twórcom na wycofanie środków w dowolnym momencie.
- Nagły wzrost wartości: Ekstremalny i szybki wzrost wartości tokena może oznaczać, że projekt jest pompowany, aby później „wyciągnąć dywan” spod inwestorów.
- Wysokie obietnice zysków: Projekty oferujące bardzo wysokie i nierealistyczne zyski są często pułapką na nowych, niedoświadczonych inwestorów.
Słynne przypadki rug pull
Jednym z najsłynniejszych przypadków rug pull jest projekt Squid Game Token, który powstał na fali popularności serialu „Squid Game”. Inwestorzy nabyli tokeny, licząc na duże zyski, jednak po nagłym wycofaniu płynności przez twórców stracili wszystkie swoje środki. Token, który na chwilę osiągnął olbrzymią wartość, w mgnieniu oka spadł do zera, a oszuści zniknęli z rynkiem wartości kilku milionów dolarów.
Jak się chronić przed rug pull?
Aby uniknąć zostania ofiarą rug pull, warto stosować kilka zasad:
- Dokładna analiza projektu: Przed inwestycją warto sprawdzić, czy projekt posiada zespół, który jest wiarygodny i publicznie dostępny, oraz czy kod smart kontraktu jest audytowany.
- Dywersyfikacja ryzyka: Inwestowanie tylko w jeden projekt DeFi niesie ze sobą ogromne ryzyko. Warto zdywersyfikować swoje inwestycje, aby minimalizować potencjalne straty.
- Zachowanie ostrożności wobec anonimowych projektów: Anonimowość twórców to często sygnał ostrzegawczy.
Rug pull pozostaje poważnym zagrożeniem w przestrzeni kryptowalut, szczególnie dla nowych i niedoświadczonych inwestorów. Świadomość ryzyka i dogłębna analiza projektów to klucz do unikania tego rodzaju oszustw.